Typografie in CorelDRAW® X6

door Marc Bech

Deze tip is geschreven voor CorelDRAW® X6. Hoewel vergelijkbare functies beschikbaar kunnen zijn in eerdere versies, is deze studieles alleen volledig van toepassing op CorelDRAW X6.

Tekst is een belangrijk onderdeel van het ontwerpproces en de lay-out van ontwerpen. Het kiezen van het juiste letterbeeld vormt een belangrijke overweging bij het ontwerpen, want deze keuze kan de toon van een project bepalen. In CorelDRAW kunt u het letterbeeld kiezen dat het beste bij uw project past. U kunt ook een lettertypegrootte en -stijl opgeven. U kunt bovendien een OpenType® -lettertype gebruiken om een unieke en in het oog springende stijl te verkrijgen, hoewel niet alle OpenType-lettertypen over geavanceerde OpenType-functies beschikken.

In deze tip wordt het volgende behandeld:

  • het verschil tussen een lettertype en een letterbeeld
  • een letterbeeld kiezen
  • OpenType-ondersteuning in CorelDRAW X6
  • werken met OpenType-lettertypen

Het verschil tussen een lettertype en een letterbeeld

'Lettertype' en 'letterbeeld' zijn twee typografische termen die vaak door elkaar worden gebruikt, maar een verschillende betekenis hebben. Een lettertype is een verzameling tekens met letters, cijfers en symbolen in één letterbeeldvariant, zoals vet of cursief. Een letterbeeld wordt ook wel een lettertypefamilie genoemd en kan bestaan uit verschillende lettertypen die vergelijkbare ontwerpkenmerken delen. Een lettertype is dus een mechanisme waarmee u de tekens op het scherm of in drukwerk kunt weergeven. Een letterbeeld daarentegen vertegenwoordigt de stijl en specifieke uiterlijke kenmerken van de tekens in een groep lettertypen.

In de volgende tabel ziet u enkele voorbeelden van letterbeelden en lettertypen. Een lettertype is het weergavemechanisme en een letterbeeld vormt het creatieve werk dat hieraan is besteed.

Letterbeeld
(lettertypefamilie)

Helvetica Neue
Times New Roman
Verdana


Lettertype
Helvetica Neue Bold-Italic
Times New Roman Normal
Verdana Bold-Italic

Een letterbeeld kiezen

Letterbeelden zijn er in allerlei soorten en maten en hebben unieke kenmerken en een specifiek uiterlijk. Het kiezen van het juiste letterbeeld vormt een belangrijke overweging bij het ontwerpen, want deze keuze kan de toon van een project bepalen. Effectieve communicatie staat of valt bij het kiezen van een goed letterbeeld. Als u bijvoorbeeld een poster ontwerpt met een letterbeeld dat moeilijk te lezen is of dat de verkeerde toon zet, bereikt uw boodschap het beoogde publiek mogelijk niet op de wijze die u had bedoeld (zie afb. 1).




Afb. 1

Het elegante letterbeeld dat is toegepast op het woord 'menu' links is veel geschikter voor een sjiek restaurantmenu dan het informele letterbeeld rechts.

Hieronder volgen enkele overwegingen voor het kiezen van het juiste letterbeeld:

  • kies een letterbeeld dat het beste aansluit bij de toon van uw ontwerp. Is het speels of juist heel professioneel bedoeld? Probeert u een bepaalde leeftijdsgroep te bereiken?
  • kies een letterbeeld dat geschikt is voor de einduitvoer van uw ontwerp (bijv. een groot bord, het web, een nieuwsbrief of folder of drukwerk).
  • gebruik liever minder dan meer letterbeelden in uw document. De algemene regel is dat drie of vier letterbeelden het absolute maximum zijn voor een document.
  • zorg ervoor dat de tekens van het letterbeeld makkelijk te lezen en herkennen zijn.
  • kies een letterbeeld dat geschikt is voor de leeftijd van uw doelpubliek.
  • controleer of het letterbeeld in koppen er goed uitziet bij de weergave in groter formaat.
  • controleer of het letterbeeld van de lopende tekst de leesbaarheid vergroot.
  • kies een letterbeeld dat ondersteuning biedt voor meerdere talen als u werkt aan meertalige documenten.

OpenType®-ondersteuning in CorelDRAW® X6

CorelDRAW® Graphics Suite X6 bevat een geheel nieuw ontworpen tekstengine waarmee u OpenType-lettertypen beter kunt gebruiken. OpenType-lettertypen kunnen een keur aan typografische functies bevatten, zoals zoals samenhangende en stilistische alternatieven, breuken, ligaturen, ornamenten, kleine hoofdletters, krulletters en meer (aan het einde van deze studieles ziet u een korte definitie van enkele van deze termen). Veel van deze functies kunt u tegelijkertijd toepassen dankzij de stijlsets in CorelDRAW. OpenType-lettertypen zijn gebaseerd op Unicode, dat zeer flexibel is en bovendien het grote voordeel van meertalige ondersteuning biedt.

De OpenType-functies zijn beschikbaar in het koppelvenster Voorwerpeigenschappen, en hiermee kunt een ander uiterlijk kiezen voor tekens op basis van uw stilistische voorkeuren (op voorwaarde dat het lettertype ondersteuning biedt voor deze functies). U kunt bijvoorbeeld een ander uiterlijk toepassen op een getal, een breuk of een ligatuur. Daarnaast stelt CorelDRAW X6 met de functie Interactieve OpenType toepasselijke OpenType-functies voor die beschikbaar zijn voor geselecteerde tekst.

De geavanceerde functies van OpenType®-lettertypen gebruiken

We gaan nu enkele van nieuwe typografische OpenType-functies van CorelDRAW X6 aan een nader onderzoek onderwerpen.

  • Open een nieuw bestand in CorelDRAW X6. Stel de afdrukstand van de pagina in op Liggend (horizontaal). Het standaardpaginaformaat voldoet prima.
  • Doe het volgende, en gebruik daarbij afbeelding 2 als voorbeeld:
  • Typ een regel tekst en centreer deze boven in de pagina. Gebruik als lettertype Arial met een grootte van 36 en typ het volgende: Dit is GEEN Geavanceerd (druk op Enter op het toetsenbord) OpenType-lettertype (druk op Enter op het toetsenbord) 99/100, 7de.
  • Typ een tweede regel tekst onder de eerste regel in het lettertype Gabriola (dat deel uitmaakt van Windows® 7) in de grootte 60, en typ het volgende: Dit IS een Geavanceerd OpenType-lettertype, (druk op Enter op het toetsenbord) 99/100, 7de.
  • Typ een derde regel in het OpenType-lettertype Corbel of Calibri in de grootte 72, en typ: 7de.



Afb. 2

Opmerking: Als u het lettertype Gabriola, Corbel of Calibri niet heeft, kunt u een ander OpenType-lettertype kiezen, maar mogelijk heeft dit niet de geavanceerde OpenType-functies die we hier toelichten. CorelDRAW X6 wordt geleverd met verschillende OpenType-lettertypen met vele geavanceerde OpenType-functies. In CorelDRAW X6 worden OpenType-lettertypen in de vervolgkeuzelijst aangeduid met de 'O' links van de naam van elk lettertype (zie afb. 3).




Afb. 3

  • Klik op Venster > Koppelvensters > Voorwerpeigenschappen.
  • Selecteer het pictogram Teken bovenin (zie afb. 4). Hiermee worden de tekstkenmerken weergegeven voor tekst die u selecteert in het CorelDRAW-venster. Omdat de ontwerpopties variëren tussen OpenType-lettertypen, worden de opties weergegeven op basis van het geselecteerde lettertype.



Afb. 4

CorelDRAW X6 beschikt over een nieuwe functie waarmee u toegang krijgt tot vele van de ontwerpmogelijkheden voor OpenType vanuit de tekst zelf. U moet controleren of deze opties ingeschakeld en dus beschikbaar zijn.

  • Klik op het Tekstgereedschap en schakel de optie Interactieve OpenType in op de eigenschappenbalk boven in het scherm (zie afb. 5).


    Afb. 5

  • Selecteer het woord 'OpenType' in de tweede tekstregel met het tekstgereedschap (zie afb. 6). U ziet dat een naar beneden wijzende pijl is toegevoegd onder in de selectie (1).
  • Klik op deze naar beneden wijzende pijl om de lijst met suggesties voor Interactieve OpenType te openen, zodat u de beschikbare OpenType-functies voor de selectie kunt weergeven. Wijs een van suggesties aan met uw muis. Er wordt een voorbeeld in real-time weergegeven van de suggestie, toegepast op de door u geselecteerde tekst (2). Houd er rekening mee dat deze interactieve functie slechts voor één regel met tekst tegelijk werkt.


    Afb. 6

  • Selecteer de geheel onderin weergegeven tekst '7de', op dezelfde manier als in het voorgaande voorbeeld. Wijs met uw muis de verschillende mogelijkheden aan die het koppelvenster Voorwerpeigenschappen biedt (zie afb. 7). De pictogrammen met de donkere kleur in deze lijst betekenen dat de functie beschikbaar is. De lichter gekleurde pictogrammen betekenen dat de functie niet beschikbaar is voor het geselecteerde lettertype. Als u op de opties stilhoudt met de aanwijzer, wordt er een pop-upvenster weergegeven met de melding of de optie wel of niet beschikbaar is voor geselecteerde tekst.


    Afb. 7

  • Keer nu terug naar de breuk en selecteer deze zelf en klik opnieuw op de kleine naar beneden wijzende pijl. U ziet dat de opties voor deze breuk anders zijn dan de opties die eerder voor de letters werden weergegeven (zie afb. 8). Bekijk bij het aanwijzen van de stijlopties voor de breuk opnieuw het koppelvenster Voorwerpeigenschappen, zodat u kunt zien welke opties worden gemarkeerd. Dit zijn de opties die beschikbaar zijn voor deze breuk in het gekozen OpenType-lettertype.


    Afb. 8

  • U kunt echter ook op een optie klikken in het koppelvenster Voorwerpeigenschappen en hier specifieke mogelijkheden kiezen, mits deze beschikbaar zijn, natuurlijk (zie afb 9).


    Afb. 9

  • Selecteer ten slotte een gedeelte met tekst in het lettertype Arial in de bovenste regels, op dezelfde manier als voor eerdere selecties. U ziet dat er geen mogelijkheden voor het kiezen van stijlopties worden weergegeven via een naar beneden wijzende pijl onder de tekst, noch bij de opties in het dialoogvenster Voowerpeigenschappen. Dit komt doordat Arial geen van de functies ondersteunt die we hier hebben toegelicht, ondanks dat het een OpenType-lettertype is. Voor het woord OpenType worden echter enkele oudere opties weergegeven, maar meer ook niet.

Er zijn nog veel meer nieuwe typografische functies in CorelDRAW X6 beschikbaar. U kunt bijvoorbeeld zelfs het resultaat van deze nieuwe tekstfunctie opslaan voor oudere versies van CorelDRAW, hoewel de nieuwe functies mogelijk niet worden ondersteund in oudere versies. Klik op Bestand > Opslaan als en kies een oudere versie (zie afb. 10). Er wordt een dialoogvenster weergegeven.




Afb. 10

U kunt nu kiezen om het document voor een oudere versie op te slaan als bewerkbare of niet-bewerkbare versie (zie afb. 11). Als u Tekst bewerkbaar houden kiest, worden de OpenType-functies door CorelDRAW verwijderd en vervangen, zodat de tekst gewoon bewerkbaar blijft. Als u de niet-bewerkbare versie kiest via Tekstopmaak behouden, wordt de niet-compatibele OpenType-tekst door CorelDRAW omgezet in krommen. U kunt de tekst vervolgens niet als gewone tekst bewerken, maar alleen als vectorafbeelding.




Afb. 11

Definities

Breuk: Breuken zijn gewoon wat u denkt: de rekenkundige elementen. De meeste lettertypen 'weten' hoe ze tekst als 1/4, 3/8e enzovoort moeten omzetten in breuken, maar kunnen dit niet in praktijk brengen omdat speciale toetsencombinaties nodig zijn voor minder gebruikelijke getallen. Veel OpenType-lettertypen zijn op deze minder gangbare keuzen voorbereid en kunnen het ontwerp van meervoudige breuken aan.

Ligatuur: Een teken dat bestaat uit twee of meer letters die aan elkaar worden geschreven.

Rangtelwoord: Voorbeelden hiervan zijn eerste, tweede, zevende enz. Lettertypen die deze functie ondersteunen, zetten ze om in: 1e, 2de, 7e enzovoort met aangepaste weergave als u ze in cijfers en letters schrijft.

Ornament: Een lettertype met zeer veel versieringen, zoals bijvoorbeeld Dingbat. Dit zijn niet echt letters, maar decoraties die als letterbeeld kunnen worden toegepast.

Krulletter: Een krulletter is een overdreven schreefloze letter. Deze gaan vaak over in naastgelegen letters of regels.

Stijlset: Hiermee wordt een alternatief ontwerp toegepast op een tekstselectie.